Imos coas cousas das comunidades veciñais, da vida nos pobos, nas cousas que afectan ao conxunto dos individuos en “Verás, verás que te vou a cuntar” co Ti Martiño.

Este sería xa o Episodio 7 con Martín Gordo Mostaza, home centenario de La Tejera, no concello de Hermisende, na provincia de Zamora.

A temática da vida comunitaria é moi extensa, por iso debes saber que o que traemos hoxe aquí é o primeiro de tres episodios onde falaremos co Ti Martiño destas cousas, e que pechará, non sei se de maneira definitiva este Retrato Sonoro con Martín. Estou a darlle unhas voltas ao tema.

Neste que escoitas no día de hoxe falamos de alcumes, nomeadas, adeallos ou como se diría en castelán dos apodos ou motes; a memoria de Martín fai que a conversación derive a diferentes aspectos por exemplo idiomáticos ou xeográficos destes asuntos, polo que os afrontamos desde diferentes maneiras de velos. Apodos de lugares, nomeadas familiares e das diferentes maneiras de aceptar (ou non) os alcumes.

Logo falaremos coas persoas que tiveron que marchar, sobre todo a Buenos Aires (Arxentina). Moitas das persoas que escoitades, estamos seguros que como galegas e galegos que sondes, entenderedes do que fala Martiño. Canta xente fixo cartos, canta non e canta da que nunca máis se soubo, unha vez marchou.

Por último Martiño falará dos xogos rurais infantís. Habería de todo, pero Martín, o Ti Martiño, recorda moi ben cómo eran eses xogos e como os mozos non deixaban que os máis cativos estivesen ao seu carón…

Este podcast é editado por Jordi Mirindo, coa miña voz, Fidel Mouzo; os vídeos curtos que podes ver nas redes sociais son escollidos e editados por Emmanuel Vázquez e a voz da entrada e saída do podcast, de Lorena, Dumakae en Twitter

O que escoitarás neste Episodio 6 van ser as vivencias de quen loitou polas cousas do seu lugariño, da súa aldea, do seu pobo sendo un, mal chamado, alcalde pedáneo.

Un cargo, o de alcalde pedáneo, que había que asumir con certa obriga e pouca opción a decir que non, e que Martín, colleu con 32 anos; e loitou, él e todos os alcaldes que ocuparon o seu posto, por conseguir que un lugar que nada tiña, acadase cousas imprescindibles hoxe en día: carretera de aceso, luz, escola, televisión…

Tamén sucedéronlle no seu “mandato” acontecementos moi tristes aos que ninguén que exerce unha responsabilidade deste tipo quere que lle ocorra… aínda que él non tivese ningunha responsabilidade no suceso, nin por acción nin omisión. Ao contrario.

Recorda que “Verás, verás que te vou a cuntar” co Ti Martiño é un serial de Retrato Sonoro en Sons Podcast. Que os vídeos cortos que podes ver nas redes son escollidos e editados por Emmanuel Vázquez. Que as voces que escoitas son a miña, Fidel Mouzo, e a importante de veras, a de Martín Gordo Mostaza, home centenario do lugar da Teixeira, en Hermisende, provincia de Zamora. Que o podcast é editado por Jordi Mirindo. E a voz da presentación e métodos de contacto son os de Lorena.

Hoxe, adxuntamos un vídeo da Junta de Montes vecinal La Tejera que grabaron este verán de 2022 cando o lugar homenaxeaba a Martín e Loli, duas persoas centenarias. Moi emotivo.

O protagonista deste podcast é Martín Gordo Mostaza, home centenario (101 anos) do lugar da Teixeira, La Tejera, no concello zamorano de Hermisende e imos a ver qué contamos ou seleccionamos hoxe do que, como che dixen no primeiro episodio, falei co Ti Martiño durante tres tardes aló no verán de 2021.

Tal é a cantidade de cousas neste episodio que ademáis creo que sairá o máis longo de todos, que se non che importa imos variar un pouco o esquema, escoitarasme entre as diferentes intervencións, repartidas temáticamente, para que che sirvan de introducción breve e penso que nada intrusiva do que escoitarás de Martiño.

Recorda que este podcast non sería posible sen a edición de Jordi Mirindo, a colaboración de Emmanuel Vázquez na selección e edición de clips de vídeo que fai coas grabacións que fixemos in situ en La Tejera con Martín. E por último a voz en off para a presentación do podcast e métodos de contacto é de Lorena @Dumakae en Twitter.

Como che dixen no capítulo número 4 íamos falar de pillerías, de algún delito e rivalidades. Algunha cousa máis hai.
Comezaremos por algo certamente rápido as rivalidades entre os lugares e Martiño fala da que tiñan o lugar de San Ciprián coa cabeceira do concello, Hermisende…

Quizáis xa no anterior podcast poderíamos ter escoitado falar a Martiño do contrabando, pero preferín facelo neste que escoitas, cal era o tipo de contrabando había no lugar, ao que Martiño como escoitarás, non da importancia, sabedor de que a necesidade era máis importante que o valor do traficado de maneira ilegal.

Tamén temos falado de médicos. Pero a falta de cartos e a inocencia de quen busca desesperado solución a dores reumáticas ou algún tipo de enfermidade crónica, ás veces facía recurrir ás persoas curandeiras, tamén se lle denominan menciñeiras… O propio Martiño descubriu en Euskadi que tamén tiña certos poderes… cóntacho co seu particular humor.

Unha das cousas nesta sociedade tan burocratizada na que vivimos onde temos papeis feitos polas administracións, temos papeis que temos que realizar cos bancos, etc… ás veces saturan, pero falamos dunhas épocas con Martiño nas que había moita palabra e apretón de mans, e unhas cousas chamadas obrigacións entre particulares… e qué podía pasar con elas en momentos concretos…

A maioría das casas en urbanizacións ou pisos en cidades ou vilas e pobos grandes están debidamente rexistradas no catastro, no rexistro de propiedade; pero no rural… a cousa non é tan así. Hai xente pagando contribución que, na súa maioría, son lexítimos propietarios, pero sempre haberá quen pague a contribución dunha casa aparentemente abandoada ou deixada para facerse con esa propiedade non sendo así…

Os pinos. Xa no propio audio escoitasme sobre algo que me chama a atención destes lugares, moitas persoas de novas ou vellas ían a plantar pinos pero, amigas e amigos que escoitades, aquí non hai pinos… quizáis quedan na zona da Canda e no Padornelo, pero non nas zonas próximas. Conta Martiño que foi un ingreso importante pero que estivo a punto de costarlle un disgusto ás xentes destes sitios co réxime de Franco.